چرا در روابط عاشقانه گاهی ناآگاهانه به شریک زندگی خود آسیب میزنیم؟
روابط عاشقانه میتوانند منبع شادی، حمایت و رشد باشند. اما گاهی اوقات، علیرغم نیت خوبمان، ناآگاهانه رفتارهایی از خود نشان میدهیم که به شریک زندگیمان آسیب میزند. درک دلایل این رفتارهای ناخودآگاه، اولین قدم برای ایجاد رابطهای سالمتر و پایدارتر است. 
این آسیبها همیشه عمدی و با سوء نیت نیستند، بلکه اغلب ریشه در الگوهای رفتاری ناسالم، تجربیات گذشته و مسائل حلنشدهی فردی دارند. در ادامه به بررسی 17 نکته در این خصوص میپردازیم:
- ✅
ترس از صمیمیت:
شاید به طور ناخودآگاه از نزدیک شدن بیش از حد به شریکتان هراس دارید و با رفتارهای خود فاصله ایجاد میکنید. - ✅
ناامنیهای شخصی:
احساس بیارزشی یا عدم کفایت میتواند منجر به حسادت، کنترلگری یا نیاز مداوم به تایید شود. - ✅
الگوهای رفتاری آموختهشده:
اگر در خانوادهای بزرگ شدهاید که شاهد رفتارهای ناسالم بودهاید، ممکن است ناخودآگاه آنها را تکرار کنید. - ✅
مسائل حلنشدهی دوران کودکی:
تجربیات آسیبزا یا بیتوجهی در کودکی میتوانند بر نحوهی برقراری ارتباط و اعتماد در روابط بزرگسالی تأثیر بگذارند. - ✅
عدم توانایی در برقراری ارتباط موثر:
نمیتوانید احساسات و نیازهای خود را به درستی بیان کنید و به جای آن از پرخاشگری منفعل، سکوت یا سرزنش استفاده میکنید. - ✅
انتظارات غیرواقعی:
انتظار دارید شریکتان تمام نیازهای شما را برآورده کند و وقتی این اتفاق نمیافتد، ناامید و ناراحت میشوید. - ✅
نادیده گرفتن نیازهای شریک زندگی:
بیش از حد بر نیازها و خواستههای خود متمرکز هستید و به احساسات و خواستههای شریکتان توجه کافی نشان نمیدهید. - ✅
عدم همدلی:
نمیتوانید خودتان را جای شریکتان بگذارید و از دیدگاه او به مسائل نگاه کنید. - ✅
نیاز به کنترل:
سعی میکنید شریک زندگیتان را کنترل کنید و تصمیمات او را دیکته کنید، زیرا احساس ناامنی میکنید. - ✅
ترس از رها شدن:
وحشت دارید که شریکتان شما را ترک کند و به همین دلیل رفتارهای چسبنده یا نیازمندانه از خود نشان میدهید. - ✅
عدم مسئولیتپذیری:
اشتباهات خود را نمیپذیرید و همیشه دیگران را مقصر میدانید. - ✅
انتقاد مداوم:
همیشه از شریکتان انتقاد میکنید و به ندرت جنبههای مثبت او را میبینید. - ✅
مقایسه با دیگران:
شریک زندگیتان را با افراد دیگر مقایسه میکنید و او را احساس کمبود میدهید. - ✅
بیتوجهی به مرزها:
به حریم خصوصی شریکتان احترام نمیگذارید و رفتارهایی انجام میدهید که او را ناراحت میکند. - ✅
بهرهگیری از سکوت به عنوان مجازات:
با سکوت و دوری، شریک زندگیتان را مجازات میکنید. - ✅
نگهداشتن خشم و رنجش:
به جای حل کردن مشکلات، خشم و رنجش را در خود نگه میدارید و این امر به مرور زمان رابطه را مسموم میکند. - ✅
مشکلات مربوط به عزت نفس:
عزت نفس پایین منجر به رفتارهایی می شود که رابطه را خراب می کند.
شناخت این الگوها و تلاش برای تغییر آنها، نیازمند خودآگاهی، تمایل به رشد و در صورت نیاز، کمک گرفتن از یک متخصص است. با آگاهی از این عوامل، میتوانید گامهای موثری برای ایجاد رابطهای سالمتر و شادتر بردارید. 
چرا در روابط عاشقانه گاهی افراد به طور ناخودآگاه به شریک زندگی خود آسیب میزنند؟
1. الگوهای رفتاری ناسالم از کودکی
بسیاری از الگوهای رفتاری که در روابط عاشقانه از خود نشان میدهیم، ریشه در کودکی و تجربیات خانوادگی ما دارند. اگر در کودکی شاهد روابط نامناسب بین والدین خود بودهایم، ممکن است ناخودآگاه همان الگوها را در روابط خود تکرار کنیم. مثلا کودکی که شاهد پرخاشگری کلامی بین والدین خود بوده، ممکن است ناخودآگاه در بزرگسالی نیز از این روش برای حل اختلافات در رابطه عاطفی خود استفاده کند. این الگوها معمولاً ناخودآگاه هستند و فرد حتی متوجه آسیبزا بودن رفتار خود نمیشود. شناخت و آگاهی از این الگوها، اولین قدم برای تغییر آنها است. درمان و مشاوره میتواند به افراد کمک کند تا الگوهای ناسالم را شناسایی و الگوهای سالمتری را جایگزین کنند. بهبود ارتباطات خانوادگی و کودکی میتواند تاثیر چشمگیری در بهبود روابط عاطفی بزرگسالی داشته باشد. به خودتان زمان بدهید و صبور باشید، تغییر الگوهای عمیق رفتاری زمانبر است. 
2. ترس از صمیمیت
ترس از صمیمیت یکی از دلایل اصلی آسیب زدن ناخودآگاه به شریک زندگی است. فرد ممکن است از نزدیک شدن بیش از حد و آسیبپذیر شدن در رابطه بترسد. این ترس میتواند ناشی از تجربیات دردناک گذشته، مانند شکست عشقی، خیانت، یا سوء استفاده باشد. فرد مبتلا به ترس از صمیمیت ممکن است رفتارهایی مانند دوری گزینی، کنترلگری، یا انتقاد مداوم را از خود نشان دهد تا از صمیمیت واقعی با شریک زندگی خود جلوگیری کند. این رفتارها به مرور زمان باعث ایجاد فاصله و آسیب در رابطه میشوند. شناخت علت ترس از صمیمیت و کار کردن روی آن با کمک متخصص میتواند به بهبود رابطه کمک کند. به اشتراک گذاشتن ترسها و آسیبپذیریها با شریک زندگی، با ایجاد اعتماد و امنیت بیشتر، به کاهش ترس از صمیمیت کمک میکند.
3. عدم اعتماد به نفس کافی
عدم اعتماد به نفس کافی میتواند باعث شود فرد در رابطه عاطفی خود احساس ناامنی کند و رفتارهای آسیبزایی از خود نشان دهد. فردی که اعتماد به نفس پایینی دارد، ممکن است به طور مداوم به دنبال تایید و اطمینان از سوی شریک زندگی خود باشد. این نیاز مداوم به تایید میتواند برای شریک زندگی خسته کننده و آزاردهنده باشد و باعث ایجاد تنش در رابطه شود. تقویت اعتماد به نفس از طریق خودآگاهی، خودپذیری، و تعیین اهداف واقعبینانه میتواند به بهبود رابطه کمک کند. تمرکز بر نقاط قوت و دستاوردها میتواند به افزایش اعتماد به نفس کمک کند.
4. مشکلات در برقراری ارتباط موثر
یکی از شایعترین دلایل آسیب زدن به شریک زندگی در روابط عاطفی، عدم توانایی در برقراری ارتباط موثر است. ارتباط موثر به معنای توانایی بیان احساسات و نیازها به طور واضح و محترمانه، و همچنین گوش دادن فعالانه به حرفهای شریک زندگی است. اگر افراد نتوانند به طور موثر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، ممکن است به جای بیان احساسات خود، از رفتارهای پرخاشگرانه، منفعلانه، یا اجتنابی استفاده کنند. این رفتارها میتواند باعث ایجاد سوء تفاهم، خشم، و ناراحتی در رابطه شود. یادگیری مهارتهای ارتباطی، مانند گوش دادن فعالانه، همدلی، و بیان احساسات به طور شفاف، میتواند به بهبود رابطه کمک کند. 
گاهی اوقات شرکت در جلسات مشاوره زوجی میتواند به بهبود مهارتهای ارتباطی کمک کند.
5. مدیریت ضعیف احساسات
ناتوانی در مدیریت احساسات، به ویژه احساسات منفی مانند خشم، اضطراب، و غم، میتواند منجر به رفتارهای آسیبزا در رابطه شود. افرادی که نمیتوانند احساسات خود را به طور سالم مدیریت کنند، ممکن است در هنگام خشم پرخاشگری کلامی یا فیزیکی داشته باشند، یا در هنگام اضطراب به شریک زندگی خود بچسبند و او را کنترل کنند. یادگیری تکنیکهای مدیریت احساسات، مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، و ورزش، میتواند به کاهش شدت احساسات منفی و جلوگیری از رفتارهای آسیبزا کمک کند. شناخت محرکهای احساسی و یادگیری نحوه واکنش سالم به آنها نیز مهم است. گاهی اوقات مراجعه به رواندرمانگر میتواند به افراد کمک کند تا مهارتهای مدیریت احساسات خود را بهبود بخشند. تمرین خودآگاهی و شناسایی احساسات در لحظه وقوع میتواند به مدیریت بهتر آنها کمک کند.
6. انتظارات غیر واقعبینانه از رابطه
داشتن انتظارات غیر واقعبینانه از رابطه عاطفی میتواند باعث ناامیدی و نارضایتی شود و به رابطه آسیب بزند. مثلا انتظار اینکه شریک زندگی شما همیشه شما را شاد کند، همیشه با شما موافق باشد، یا تمام نیازهای شما را برآورده کند، غیر واقعبینانه است. هیچ رابطهای کامل نیست و همه روابط چالشها و فراز و نشیبهای خود را دارند. داشتن انتظارات واقعبینانه از رابطه، به معنای پذیرفتن این واقعیت است که شریک زندگی شما یک انسان است و دارای نقصها و محدودیتهای خود است. گفتگو با شریک زندگی در مورد انتظارات خود و رسیدن به یک توافق مشترک میتواند به جلوگیری از ناامیدی و نارضایتی کمک کند. تمرکز بر نقاط قوت رابطه و قدردانی از آنها میتواند به افزایش رضایتمندی کمک کند. 
7. مسائل حل نشده گذشته
مسائل حل نشده گذشته، مانند تجربیات دردناک دوران کودکی، روابط ناموفق قبلی، یا تروما، میتوانند بر روابط فعلی تاثیر منفی بگذارند. افرادی که مسائل حل نشده گذشته دارند، ممکن است الگوهای رفتاری ناسالمی را در روابط خود تکرار کنند، یا به طور ناخودآگاه شریک زندگی خود را به خاطر اشتباهات گذشته سرزنش کنند. پرداختن به مسائل حل نشده گذشته با کمک رواندرمانگر میتواند به رهایی از الگوهای ناسالم و بهبود روابط فعلی کمک کند. شناخت و پذیرش درد گذشته، اولین قدم برای التیام آن است. به خودتان اجازه دهید که غم و اندوه ناشی از تجربیات گذشته را تجربه کنید و از آنها درس بگیرید. تمرکز بر حال حاضر و تلاش برای ایجاد یک رابطه سالم در زمان حال، میتواند به التیام زخمهای گذشته کمک کند.
8. حسادت و سوء ظن
حسادت و سوء ظن، احساساتی مخرب هستند که میتوانند به شدت به یک رابطه آسیب بزنند.حسادت معمولاً ناشی از ترس از دست دادن شریک زندگی، عدم اعتماد به نفس، یا تجربیات ناخوشایند گذشته است.سوء ظن نیز میتواند ناشی از عدم اعتماد به شریک زندگی، یا تجربیات خیانت در گذشته باشد.حسادت و سوء ظن میتوانند منجر به رفتارهایی مانند کنترلگری، تجسس، و اتهام زنی شوند، که به مرور زمان باعث ایجاد تنش و بیاعتمادی در رابطه میشوند.به جای تسلیم شدن به حسادت و سوء ظن، سعی کنید با شریک زندگی خود در مورد احساسات خود صحبت کنید و اعتماد خود را به او نشان دهید.
تقویت اعتماد به نفس و تمرکز بر نقاط قوت رابطه میتواند به کاهش حسادت و سوء ظن کمک کند.
در صورت نیاز، از یک متخصص کمک بگیرید تا به شما در مدیریت حسادت و سوء ظن کمک کند.
9. نادیده گرفتن نیازهای شریک زندگی
نادیده گرفتن نیازهای شریک زندگی، چه نیازهای عاطفی، چه نیازهای فیزیکی، میتواند به مرور زمان باعث ایجاد نارضایتی و دلسردی در رابطه شود. همه افراد نیازهای متفاوتی دارند و باید نیازهای شریک زندگی خود را بشناسید و برای برآورده کردن آنها تلاش کنید. پرسیدن از شریک زندگی در مورد نیازهایش و گوش دادن فعالانه به پاسخهای او، اولین قدم برای برآورده کردن نیازهایش است. ابراز عشق و محبت، توجه به علایق و خواستههای او، و حمایت از او در زمانهای سخت، از جمله راههای برآورده کردن نیازهای عاطفی شریک زندگی است. نادیده گرفتن نیازهای شریک زندگی، به معنای نادیده گرفتن او به عنوان یک فرد است. ایجاد تعادل بین نیازهای خود و نیازهای شریک زندگی، کلید یک رابطه پایدار و رضایتبخش است.
10. تلاش برای تغییر دادن شریک زندگی
تلاش برای تغییر دادن شریک زندگی، به این امید که او را به فردی “بهتر” تبدیل کنید، یکی از بزرگترین اشتباهات در روابط عاطفی است. هیچ کس دوست ندارد تغییر داده شود و تلاش برای تغییر دادن شریک زندگی، به او این پیام را میدهد که شما او را همانطور که هست، قبول ندارید. این رفتار میتواند باعث ایجاد احساس خشم، ناراحتی، و بیارزشی در شریک زندگی شود. به جای تلاش برای تغییر دادن شریک زندگی، سعی کنید او را همانطور که هست، بپذیرید و دوست داشته باشید. تمرکز بر نقاط قوت و ویژگیهای مثبت او، و قدردانی از او به خاطر آنها، میتواند به بهبود رابطه کمک کند. اگر ویژگیهایی در شریک زندگی شما وجود دارد که برای شما غیرقابل تحمل است، باید تصمیم بگیرید که آیا میتوانید با آنها کنار بیایید یا خیر.
11. سرزنش کردن مداوم
سرزنش کردن مداوم شریک زندگی، مخصوصا در مورد اشتباهات گذشته، یکی از مخربترین رفتارهایی است که میتوانید در یک رابطه انجام دهید. سرزنش کردن باعث ایجاد احساس گناه، شرم، و خشم در شریک زندگی میشود و او را از شما دور میکند. به جای سرزنش کردن، سعی کنید با شریک زندگی خود در مورد مشکلات صحبت کنید و به دنبال راه حلهای سازنده باشید. ببخشید و فراموش کنید، و به گذشته نچسبید. تمرکز بر حال حاضر و تلاش برای ایجاد یک آینده بهتر، مهمتر از سرزنش کردن برای اشتباهات گذشته است. سرزنش کردن، فقط رابطه را مسموم میکند و هیچ مشکلی را حل نمیکند.
12. بی احترامی و تحقیر
بی احترامی و تحقیر، از جمله رفتارهای بسیار آسیبزا در روابط عاطفی هستند. بی احترامی میتواند شامل توهین، ناسزاگویی، تمسخر، یا تحقیر کردن شریک زندگی در جمع باشد. تحقیر نیز شامل نادیده گرفتن نظرات و احساسات شریک زندگی، یا کوچک شمردن او است. این رفتارها باعث ایجاد احساس بیارزشی، خشم، و ناراحتی عمیق در شریک زندگی میشوند و میتوانند به مرور زمان اعتماد به نفس او را از بین ببرند. هیچ رابطهای نمیتواند بدون احترام متقابل، سالم و پایدار باشد. اگر در رابطه شما بی احترامی و تحقیر وجود دارد، باید به طور جدی به فکر اصلاح این رفتارها باشید.
13. کنترل گری
کنترلگری در یک رابطه به معنای تلاش برای اعمال قدرت و تسلط بر شریک زندگی است. کنترلگری میتواند به اشکال مختلفی ظاهر شود، از جمله کنترل مالی، کنترل رفت و آمد، کنترل ارتباطات، و کنترل تصمیمگیریها. فرد کنترلگر معمولاً به دلیل احساس ناامنی و ترس از دست دادن شریک زندگی، سعی میکند او را کنترل کند. کنترلگری باعث از بین رفتن استقلال و آزادی شریک زندگی میشود و به مرور زمان او را از شما دور میکند. هیچ کس دوست ندارد کنترل شود و همه افراد سزاوار داشتن آزادی و استقلال در یک رابطه هستند. به جای کنترل کردن شریک زندگی، سعی کنید به او اعتماد کنید و به او فضا بدهید.
14. قهر کردن و سکوت
قهر کردن و سکوت، روشهای منفعلانه پرخاشگرانه برای ابراز خشم و ناراحتی هستند. فردی که قهر میکند، از برقراری ارتباط با شریک زندگی خود امتناع میکند و او را نادیده میگیرد. این رفتار باعث ایجاد احساس تنهایی، سردرگمی، و خشم در شریک زندگی میشود. قهر کردن و سکوت، مشکلات را حل نمیکند و فقط آنها را تشدید میکند. به جای قهر کردن، سعی کنید با شریک زندگی خود در مورد مشکلات صحبت کنید و به دنبال راه حلهای سازنده باشید. ابراز احساسات به طور مستقیم و با صداقت، بسیار سالمتر از قهر کردن و سکوت است.
15. عدم مسئولیت پذیری
عدم مسئولیتپذیری، به معنای امتناع از پذیرفتن مسئولیت اشتباهات و رفتارهای خود است. فردی که مسئولیتپذیر نیست، همیشه دیگران را مقصر میداند و از عذرخواهی کردن خودداری میکند. این رفتار باعث ایجاد بیاعتمادی و خشم در شریک زندگی میشود. پذیرفتن مسئولیت اشتباهات، نشاندهنده بلوغ و صداقت است. عذرخواهی کردن، اولین قدم برای جبران اشتباهات و ترمیم رابطه است. مسئولیتپذیری، یکی از مهمترین ویژگیهای یک رابطه سالم و پایدار است.
16. مقایسه کردن رابطه با دیگران
مقایسه کردن رابطه خود با روابط دیگران، یکی از راههای مطمئن برای نابود کردن آن است. هر رابطهای منحصر به فرد است و نباید آن را با روابط دیگران مقایسه کرد. شبکههای اجتماعی، اغلب تصویری غیر واقعی از روابط دیگران ارائه میدهند و مقایسه کردن رابطه خود با این تصاویر، میتواند باعث ایجاد ناامیدی و نارضایتی شود. به جای مقایسه کردن، تمرکز خود را بر نقاط قوت و ویژگیهای مثبت رابطه خود بگذارید. قدردانی از آنچه که دارید، بسیار مهمتر از حسرت خوردن برای آنچه که ندارید است. تمرکز بر ایجاد یک رابطه سالم و شاد برای خودتان، مهمتر از تقلید از روابط دیگران است.
17. فرسودگی عاطفی (Burnout)
فرسودگی عاطفی در رابطه، وضعیتی است که فرد به دلیل استرس و فشار زیاد، احساس خستگی، بیتفاوتی، و دلسردی نسبت به رابطه میکند. فرسودگی عاطفی میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله مشکلات حل نشده، انتظارات غیر واقعبینانه، و عدم حمایت عاطفی. فردی که دچار فرسودگی عاطفی شده است، ممکن است به طور ناخودآگاه رفتارهای آسیبزایی از خود نشان دهد، مانند بیتوجهی به شریک زندگی، انتقاد مداوم، و دوری گزینی. اگر احساس میکنید دچار فرسودگی عاطفی شدهاید، باید به فکر استراحت و تجدید قوا باشید. در صورت نیاز، از یک متخصص کمک بگیرید تا به شما در مدیریت استرس و بهبود رابطه کمک کند.
